Josephine Kay Psyche 1 mrt 2016, 06:00

Leestijd: 6 minuten

Dit is waarom we altijd controle willen houden (en waarom het soms goed is om los te laten)

Volgens Leo Babauta bestaat bijna ons hele leven uit controle houden. We zijn er naar op zoek, we vinden het troostend en blijven het keer op keer opzoeken. Wat zou er gebeuren als de controle opeens wegvalt? En waarom zijn we daar zo bang voor? Drie jaar geleden veranderde mijn leven (voor mij) op een redelijk drastische manier. Ik had voor mijn gevoel tot die tijd alles under control. Een vaste baan, veel vrienden, een lieve familie, een mooi huis en een vriend. Toen ging de liefde onverwacht na negen jaar over en moest ik verhuizen. Daar zat ik dan bij mijn moeder in de logeerkamer, terwijl ik uit dozen kleding moest vissen zodat ik soort van representable, dan wel met rode oogjes, op kantoor kon verschijnen. Want het leven ging gewoon door, en het ritme en de controle die ik had op mijn werk was goed voor me. Tenminste, dat was het welgemeende advies van mijn moeder.

Controlfreak

De gedachte dat controle over je leven behouden het belangrijkste is wat er bestaat, is er bij mij met de paplepel ingegoten. Ook toen mijn vader ziek werd en overleed. Natuurlijk huilden we en hadden we verdriet. Maar ons er helemaal aan overgeven, dat behoorde niet tot de opties. Mijn moeder ging meteen weer werken, mijn zusje ging weer terug naar school en mijn andere zusje en ik gingen weer studeren. Deze vorm van controle behouden voelde vertrouwd en was dé manier om hier mee om te gaan. Maar is dat wel zo verstandig? Hadden we niet iets bewuster bij deze gebeurtenis moeten stilstaan?

Verandering

De basis van het leven is juist dat het steeds verandert en niet te sturen is. Op het moment dat we denken dat we alles op orde hebben, komt er meestal iets onverwachts op ons pad, waardoor alles weer anders wordt. Weg controle. Paniek. Wat nu? We houden vast aan dingen die wel grijpbaar en controleerbaar zijn. Volgens Leo Babauta maken we onder andere gebruik van de volgende controle-strategieën:

Social Media

We gaan op Facebook, Instagram, Twitter of Pinterest omdat deze routine herkenbaar is. Het voelt alsof we weer op de hoogte zijn van alles om ons heen en daardoor alles onder controle hebben.

To do lijstjes

We maken elke dag een to do lijst, of vullen trouw elke dag planningssystemen in zoals Evernote of Basecamp. Hup, controle op werk.

Opruimen

We ruimen ons bureau op, we ordenen de keukenkastjes en sommige mensen coördineren hun boekenkasten zelfs op kleur.

E-mail

We houden de hele dag door onze inbox in de gaten, want stel je voor dat je een mailtje mist.

Ontwijkend gedrag

Als we iets (op werk bijvoorbeeld) moeten doen waar we ons niet helemaal comfortabel bij voelen (en dus niet de controle over hebben), gaan we afleiding zoeken in dingen waar we wel controle over hebben, als Facebook checken, NU.nl lezen of koffie zetten.

Frustratie

We raken gefrustreerd met, of door, andere mensen omdat ze dingen doen op een manier die wij niet fijn vinden. We hebben geen controle over hoe andere mensen handelen of denken. Hierdoor creëren we verhalen in ons hoofd over waarom die ander zo irritant is en waarom wij gelijk hebben. “Als hij nou gewoon reageert zoals ik wil dat hij reageert, dan zou het leven zoveel makkelijker zijn.”

Plannen

We plannen alles tot in detail. We spreken weken van tevoren af met vrienden en we spreken deadlines af op werk. Soms is het zelfs zo erg dat we in ons hoofd bepaalde verwachtingen/plannen creëren: morgen wil ik mijn vriend zien, dus hou ik mijn avond vrij. Als hij vervolgens niet kan, zijn we geïrriteerd.

Onderzoeken

We Googlen dingen, lezen boeken en studeren zodat we het gevoel hebben dat we controle over een onderwerp hebben.

Bucketlist

We schrijven een bucketlist op met alle dingen die we nog willen doen of bereiken. Zo hebben we duidelijke doelen voor ogen en houden we de touwtjes in handen.

Waarom ze mislukken

Deze controle-strategieën zijn niet perse slecht. Ze helpen ons om te gaan met moeilijke situaties en helpen ons bepaalde dingen te bereiken. Zonder een deadline zou het een grote chaos worden op werk en zonder (minstens een paar) afspraken zouden we misschien wel vereenzamen. Maar het is goed om je bewust te worden van deze behoefte aan controle. Vooral omdat deze controle vaak een illusie blijkt. Stel, je voelt je eenzaam en wil dit gevoel niet toelaten. Je gaat plannen maken, mensen bellen, eten, online shoppen, Netflix kijken of uren doorbrengen op social media. Maar het gevoel blijft er. Je voelt je nog steeds eenzaam. Daarom grijp je misschien naar de fles of ga je uit tot diep in de nacht. Helpt dit? Waarschijnlijk niet. En de kater komt later (letterlijk), als je de volgende ochtend brak en alleen wakker wordt.

Of je bent het type dat alles op orde denkt te hebben. Je bent georganiseerd, hebt hele handige systemen die werken, eet alleen gezond en sport regelmatig. In dit geval werkt controle toch? Totdat andere mensen om je heen iets doen dat roet in het eten gooit. Hier raak je extreem gestrest door. Je hebt geen controle over de handelingen van anderen en kunt hier slecht mee omgaan, juist omdat je denkt alles op orde te hebben. Je controlled life werkt in dit geval juist averechts voor je gemoedstoestand.

[source id=”attachment_3804″ align=”center”][/source]

Laat het toe

Volgens Leo Babauta kun je het beste mindful om gaan met de onverwachte wendingen in het leven. “Ga rustig zitten en probeer de gevoelens die je nu ervaart en de dingen die nu om je heen gebeuren te accepteren. Besef je dan dat je mind wil ‘ontsnappen.’ Je gaat je zorgen maken, gaat plannetjes bedenken of probeert je gedachtes te begrijpen. Zodra je dit beseft, ga er dan niet op in. Doe helemaal niets met deze gedachtes en observeer. Hoe voelt het om niet in control te zijn? Waar zit dit gevoel in je lichaam? Hoe voelt dit in je lichaam? Verandert het of blijft dit gevoel constant? Als je dit mindful observeren vaak oefent, beetje bij beetje, dagen achter elkaar, leer je dit gevoel beter kennen. En dan zal het op een gegeven moment niet meer zo slecht voelen. Je zult leren leven met dit gevoel van niet alles onder controle hebben en zult het als iets herkenbaars ervaren, in plaats van iets negatiefs.” Babauta gelooft dat je leert te vertrouwen in het moment van iets niet onder controle hebben. Je laat het toe, observeert en accepteert. Uiteraard zul je nog steeds de controle-strategieën toepassen in je leven, maar minder vaak.

En nu? Nu sta je open voor onverwachte wendingen, verrassingen en life changing moments, die je nooit had meegemaakt als je je zo krampachtig was blijven vasthouden aan die controle. Allemaal mooie dingen dus, die je niet wil missen. Let it go and see what happens.