Valéry de Voijs Liefde & Seks 24 mei 2025, 11:26

Leestijd: 3 minuten

Codependent in de liefde? Zo kom je weer terug bij jezelf

Daten anno 2025 is niet eenvoudig. Je leert niet alleen de ander kennen, maar je zult ook dingen van je zelf ontdekken. Soms leuk, soms confronterend. En soms loop je tegen iets aan waar je het liever niet over hebt: codependency. Ook wel: emotionele afhankelijkheid in een shiny jasje.

Laten we eerlijk zijn: we hebben allemaal weleens momenten van afhankelijkheid. Maar bij codependency wordt het een patroon. En dat kan uiteindelijk jezelf – én je liefdesleven – behoorlijk in de weg zitten.

Codependency: wat is het precies?

Codependency is geen officiële diagnose, maar eerder een patroon. Het betekent dat jouw eigenwaarde, geluk of rust afhankelijk wordt van de ander – meestal een partner. Je verliest jezelf een beetje in het zorgen voor de ander; in het pleasen. En hoewel dat misschien klinkt als liefdevol of loyaal, komt het vaak voort uit angst: de angst om verlaten te worden, niet goed genoeg te zijn of simpelweg alleen te zijn.

Het resultaat? Relaties die niet in balans zijn. Jij geeft, de ander ontvangt. Jij past je aan, de ander blijft wie ‘ie is. En jij raakt uitgeput, terwijl de ander misschien niet eens doorheeft wat er aan de hand is.

Hoe herken je het?

Hier zijn een aantal signalen die erop kunnen wijzen dat je misschien te maken hebt met codependency:

Je bent een fixer

Heb je de neiging om altijd te willen helpen, problemen op te lossen of de ander te ‘redden’? Voel je je verantwoordelijk voor hoe iemand zich voelt? Dan is de kans groot dat je in een codependent patroon zit. Goed doen voor de ander voelt dan bijna als een missie. Maar je vergeet jezelf.

Je zet jouw eigen behoeften aan de kant

Codependent gedrag gaat vaak gepaard met het wegcijferen van je eigen wensen en grenzen. Je zegt ‘ja’ terwijl je eigenlijk ‘nee’ bedoelt. Je gaat mee met wat de ander wil, ook als je daar zelf niet gelukkig van wordt.

Angst om verlaten te worden

Ben je constant bezig met wat de ander van je vindt? Heb je de neiging om jezelf aan te passen uit angst dat de ander wegloopt? Dan is er werk aan de winkel.

Grenzen stellen voelt ongemakkelijk

Zeggen wat je nodig hebt, of aangeven waar jouw grens ligt, voelt misschien als ‘lastig’ of ‘teveel’. Terwijl grenzen juist de basis zijn van gezonde relaties – met anderen én met jezelf.

Je identificeert jezelf via de ander

Als je relatie niet lekker loopt, loopt je hele leven niet lekker. Je voelt je alleen waardevol als de ander happy is. Je geluk hangt dus aan iemand anders vast. En dat is best een wankel fundament.

Wat kun je aan codependent gedrag doen?

Codependency afleren is niet iets dat je in een weekendje ‘self care’ oplost. Maar er zijn wél stappen die je kunt zetten om weer steviger in je eigen schoenen te staan.

• Word je bewust van het patroon: De eerste stap is altijd bewustwording. Herken dat je geneigd bent om jezelf op de tweede (of derde) plek te zetten. Zie hoe je reageert in relaties. Soms helpt het om je gedrag op te schrijven, of te reflecteren na een date. 
• Leer je eigen behoeften kennen: Hoe duidelijker jij weet wat je nodig hebt, hoe beter je grenzen kunt aangeven.
• Therapie of coaching: Soms zijn deze patronen diepgeworteld, bijvoorbeeld uit je jeugd. Dan kan het helpen om met een therapeut of coach te werken aan die onderliggende overtuigingen. 

Codependency is geen ‘fout’ of ‘zwakte’. Het is vaak een overlevingsstrategie die ooit nuttig was, maar je nu in de weg zit. Door ermee aan de slag te gaan, geef je jezelf – en je toekomstige relaties – ruimte om te groeien vanuit verbinding in plaats van vanuit angst. Liefde begint bij jezelf. En ja, dat klinkt misschien cliché. Maar hey, clichés zijn er niet voor niets.

Besluit je liever om voor een langere periode niet te daten? Lees hier het verhaal van Eva. Zij besloot namelijk om een jaar lang niet te daten.

Waarom online daten misschien niets voor jou is