Annemarie Hartsuiker Persoonlijke verhalen Gisteren, 12:49

Leestijd: 5 minuten

Perla Joy: ‘Van de ene op de andere dag ben je wees’

Midden in de nacht word ik wakker. De eerste gedachte die in mij opkomt: er is iets goed mis. En de tweede gedachte die in mij opkomt: mijn vader heeft mijn moeder iets aangedaan. Ik ben 16 jaar. En ineens, van de ene op de andere dag, ben ik wees. Mijn moeder is vermoord door mijn eigen biologische vader. Terwijl mijn zusje en ik lagen te slapen.

Totale paniek, angst en shock. Maar ondanks alles weet ik binnen vijf minuten de politie te bellen. De tijd tussen het bellen en hun aankomst voelde eindeloos. Ik herinner me weinig, behalve de enorme angst voor mijn vader. Ik sloot me op in de wc – wat als hij nog in huis was? Wat als hij naar boven zou komen?

Mama is vermoord

In die angst belde ik mijn oudere zus. Ze was niet thuis. Ik zei: “Mama is dood. Vermoord.” Zij was bij een vriendin, die meteen haar oom belde. Zij arriveerden tegelijk met de politie.

De politie belde aan. Ik moest naar beneden komen. Elke stap was doordrenkt van angst. De agenten stormden naar boven, naar de slaapkamer van mijn ouders. Ik stond daar – verlamd van ongeloof.

Mijn zusje werd wakker gemaakt door de agenten. Ze was met haar koptelefoon op in slaap gevallen en had gelukkig niets gehoord. Maar werd nu wakker met het verschrikkelijke nieuws dat ze mee moest naar het politiebureau.

In onze pyjama’s, op blote voeten, werden mijn zusje en ik in de politieauto gezet. Mijn moeder net gevonden -en een halfuur later zaten we in die auto. Tien minuten daarna zaten we in een stenen cel.

Als wees in een stenen cel

In een doorzichtig wit ‘boevenpak’ lag ik daar. Ik moest me uitkleden voor onderzoek. Alsof ik verdacht werd. Waar was de steun? Ze dachten dat mijn zusje of ik misschien de dader was – en dat mijn vader het opnam voor een van ons. Op dat moment had ik geen idee waarom ze dit deden, maar dit hoorde ik pas achteraf. Dat was blijkbaar de logica, volgens de wet.

Ik kneep mezelf meerdere keren. Is dit echt gebeurd? Is dit de werkelijkheid? Is mijn moeder – de belangrijkste persoon in mijn leven – er écht niet meer? Is ze dood? En mijn vader – een moordenaar? Hoe kwam hij aan een vuurwapen? Leefde hij een dubbelleven?

Urenlang werden mijn zusje (toen 13) en ik, apart van elkaar, vastgehouden in een stenen cel. Zonder begeleiding. Zonder zorg. Zonder enige informatie van een waarom? En dat terwijl we net wees waren.

Patronen van familietrauma

En die wetgeving? Die was er niet toen ik, jaren later, begon te voelen wat deze gebeurtenis echt met mij gedaan had.

Ik heb jarenlang in een staat van overleving geleefd. Hoe dat eruitzag? Doorgaan, altijd maar doorgaan. Over mijn grenzen heen gaan omdat ik ze niet kon voelen. Mijn eigen behoeften niet kennen, herkennen of uitspreken. Onrust in mijn lichaam- door het niet aangaan van verdriet. Mijn lichaam voelde niet één- mijn onderlichaam hoorde niet bij mijn bovenlichaam.  

Niet kunnen slapen, of midden in de nacht wakker worden door een torenhoge stressreactie. Hartkloppingen, uitputting, angsten (voor spreken, voor de dood, voor autorijden, voor alleen zijn). Geluiden die me terugbrachten naar die nacht gaven me direct paniek en een verhoogde hartslag.

Darmklachten. Altijd in mijn hoofd, nooit in mijn lichaam – want daar was het onveilig. Het maakte keuzes maken moeilijk. Kritische stemmen in mijn hoofd. Reactief reageren. Perioden van terugtrekken. En dan heb ik het nog niet eens over mijn liefdesrelaties en de partners die ik koos.

Een keer in de tien dagen wordt een vrouw vermoord in Nederland

Drie maanden voor de moord had mijn moeder aangegeven te willen scheiden, na 25 jaar huwelijk. In veel gevallen van femicide is dit het kantelpunt. In Nederland wordt elke tien dagen een vrouw om het leven gebracht door een (ex-)partner.

Toen ik vier jaar geleden (oktober 2021) een artikel las in het online magazine OneWorld over femicide, voelde ik meteen: hier moet meer aandacht voor komen. De impact van zulke gebeurtenissen – en de onverwerkte emoties die in families blijven hangen – is immens. Vooral voor de volgende generaties. Ik wist toen niet eens dat er een woord bestond voor wat mijn moeder is overkomen.  En al helemaal niet dat het zo’n groot probleem is in Nederland.

Een documentaire

Na het lezen van dat artikel ontstond het idee voor een documentaire. Ik sprak eerder met documentairemaker Sara Kolster over een project waarin zij zich bezighield met rouw – een thema dat als een rode draad door haar werk loopt.

En nu, vier jaar later, wordt de documentaire in november 2025 uitgezonden bij Human.

De documentaire gaat over de impact van onverwerkte gebeurtenissen en emoties. Binnen gezinnen, en op de generaties die volgen. Een documentaire waarin kinderen (wees of niet) een stem krijgen. Want dit lijkt misschien een ver-van-je-bed-show, maar ik durf met zekerheid te zeggen: meerdere lezers zullen zich herkennen in de symptomen die ik beschrijf. Daarin ben je niet alleen. Daarin zijn we samen.

Herken jij jezelf of iemand in dit verhaal? Neem contact op met Veilig Thuis. Heb je iemand in je omgeving die door een moeilijke tijd gaat? Vraag ernaar. Praat erover. Vraag niet: “Kan ik iets voor je doen?” — doe het gewoon. Sta met een pan eten op de stoep. Zit je zelf in een moeilijke situatie? Vraag hulp bij een coach of therapeut. Praat. En weet vooral: je bent niet alleen.

Over Perla Joy

Avonturier en nieuwsgierig mens. Als coach en trainer begeleid ik je om het leven te leven met een open hart – vol energie, vreugde en een nieuwsgierige blik. Zodat jij jouw eigen leven leeft, en niet dat van je ouders of grootouders. Ik ondersteun je in het doorbreken van patronen, het verwerken van emoties en het vinden van vergeving. Volg mij ook op Instagram!

Denk jij aan zelfdoding? Je bent niet alleen. Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via www.113.nl of bel 113 (lokaal tarief) of 0800-0113 (gratis).

‘Van angst naar adem’: hoe het leven van Jolien in één oogwenk voor altijd veranderde