Malu Kirschbaum Reizen 23 apr 2025, 14:57

Leestijd: 6 minuten

Zo kun je op sabbatical met het hele gezin

Veel gezinnen dromen ervan: een sabbatical met het hele gezin. Weg van de volle weekschema’s, de stress van werk en school en het gevoel voortdurend achter de feiten aan te lopen. Ze willen tijd inruilen voor herinneringen, meer rust, vrijheid en écht samenzijn als gezin. Ontdekken wat het leven nog meer te bieden heeft dan 8-8-8: acht uur werken, acht uur slapen, acht uur haasten.

Maar dan komt de realiteit om de hoek kijken. Want leuk bedacht, die droomreis door Europa, Azië of Zuid-Amerika, maar hoe doe je dat met (leerplichtige) kinderen?

Verstrikt in regels

Voor veel ouders blijft het bij een droom. Ze zijn bang dat de school het niet goedkeurt, dat ze hun baan moeten opzeggen en ze weten niet wat ze met hun huis, huisdieren en hypotheek moeten doen. Ze voelen de roep van avontuur, maar raken verstrikt in regels, verplichtingen en praktische bezwaren.

Vooral de leerplicht blijkt voor velen een bijna onneembare hindernis. Je hoort horrorverhalen over leerplichtambtenaren, boetes of kinderen die ‘achterstand’ oplopen. En dus zetten gezinnen hun droom vaak on hold — tot later. Maar later komt soms nooit.

Joejoe, wij zijn even weg!

In het boek Wij zijn even weg laat Sonja Onclin van het platform Stay On Tour zien dat het wél kan. Zij reisde in 2019 een halfjaar door Europa in een Volkswagenbusje, samen met haar man en twee kinderen. Volgens de leerplichtambtenaar ‘onmogelijk’, maar ze deed het toch.

En ze is niet de enige. In haar boek deelt ze verhalen van andere reislustige gezinnen die hun weg hebben gevonden buiten de gebaande paden. Wat blijkt? Een grote reis of een langere tijd in het buitenland met leerplichtige kinderen hoeft helemaal niet zo ingewikkeld te zijn.

Van droom naar werkelijkheid

Ja, het vergt voorbereiding. Ja, je moet soms tegen de stroom in zwemmen. Maar de vrijheid, de verbondenheid en de persoonlijke groei die je ervoor terugkrijgt, zijn het dubbel en dwars waard. Dus, droom jij van een gezinssabbatical? Lees dan verder.

In onderstaand stappenplan van Sonja nemen we je mee langs alle belangrijke vragen, twijfels en mogelijkheden. Van de eerste ideeën tot de praktische uitvoering: dit is hoe je op sabbatical kunt met het hele gezin.

Plannen maken

1. Breng jouw reisdromen in beeld

Elke grote stap begint met een droom. Waar droom je van? Een rondreis door Zuid-Amerika, leven als digital nomads in Portugal, of met de camper door Scandinavië trekken? En hoe lang willen jullie (minstens) weg? Bedenk wat bij jullie gezin past.

2. Prik een datum

De gouden tip van Sonja: prik een datum. Zo komt de droom een stap dichterbij de realiteit. Houd rekening met werk, school en seizoenen. Een duidelijk tijdpad helpt je ook in je communicatie met bijvoorbeeld werkgevers en schooldirecties.

3. Deel je reisplannen met je omgeving

Door open te zijn over je plannen, zul je merken dat jullie avonturen tot leven komen. Wees je er wel van bewust dat er ook onbegrip of ongevraagd advies kan volgen. Laat je hierdoor niet tegenhouden, maar laat de overtuigingen bij de ander.

4. Zet alle prioriteiten op een rij

Een sabbatical vergt praktische voorbereiding. Maak een overzichtslijst en begin ruim op tijd. Denk aan: oppas regelen voor huisdieren, huurders zoeken voor je woning, sabbatical aanvragen op je werk, onderwijs regelen voor je kinderen, abonnementen en verzekeringen opzeggen of aanpassen, een globale reisroute uitstippelen.

Leerplicht: hoe zit dat?

De grootste hobbel is vaak de leerplicht. Kinderen tussen de 5 en 16 jaar zijn in Nederland leerplichtig, maar er zijn toch mogelijkheden.

1. Hoe kan ik mijn leerplichtige kind meenemen op reis?

Er zijn meerdere routes. Je kunt afspraken maken met de school en/of leerplichtambtenaar, bijvoorbeeld door gebruik te maken van Artikel 41 Wet Primair Onderwijs. Je kunt je kind inschrijven op een school in het buitenland, maar je kunt ook ‘gewoon gaan’. Daarmee riskeer je wel een boete.

2. De school en/of leerplichtambtenaar wil niet meewerken

Dat komt vaker voor dan je denkt. Een leerplichtambtenaar moet zich aan de wet houden. Toch kun je vaak, via een creatieve of juridische route, toch op reis. Sonja beschrijft in haar boek hoe ze het zelf aanpakte.

3. Ik wil niet bezig zijn met school tijdens ons avontuur. Kan dat?

Veel ouders kiezen voor ‘wereldscholing’ — leren van het leven onderweg. Denk aan rekenen met boodschappen, geschiedenis bij ruïnes en biologie in de bergen. Formeel mag dat niet zonder toestemming, maar sommige gezinnen kiezen ervoor om zich tijdelijk uit te schrijven. Dan komt de leerplicht te vervallen.

4. Wat zijn de gevolgen van uitschrijven?

Als je je uitschrijft uit de Basisregistratie Personen (BRP), vervalt de leerplicht tijdelijk. Je kind is dan niet ingeschreven bij een Nederlandse school. Dit kan echter gevolgen hebben voor toeslagen en verzekeringen. Laat je goed informeren.

5. Onderwijs via de Wereldschool: is dat erkend?

Jazeker. De Wereldschool biedt erkend afstandsonderwijs, afgestemd op het Nederlandse curriculum. Het is een veelgebruikte oplossing. Kinderen krijgen lespakketten mee en kunnen op eigen tempo leren. Meer informatie vind je op wereldschool.nl.

6. Welke onderwijsmogelijkheden zijn er nog meer?

Bij Travelling the Young Ones kun je een lesprogramma op maat laten maken. Een andere methode is de organisatie Eigenreis. Zij bieden een vernieuwde vorm van digitaal onderwijs aan.

Je huis tijdens de sabbatical

1. Kan ik mijn huis verhuren als ik tijdelijk weg ben?

Ja, dat kan, maar let op de regels. Bij een koopwoning heb je toestemming nodig van je hypotheekverstrekker. Laat je adviseren door een verhuurmakelaar, zodat je zeker weet dat je niks over het hoofd ziet. Check ook je verzekering.

3.2 Hoe kom ik aan huurders?

Schakel hulp in van een verhuurmakelaar en/of plaats een oproep op social media. De besloten Facebookgroep ‘Travelicious Family‘ is een plek waar veel reizende gezinnen elkaar weten te vinden.

3.3 Kan ik de overwaarde van mijn huis gebruiken voor de reis?

Als je verkoopt of een tweede hypotheek afsluit, kun je de overwaarde inzetten voor je sabbatical, maar houd er rekening mee dat je belasting moet betalen over het bedrag. Laat je goed adviseren door een financieel expert.

3.4 Mag ik mijn huurhuis onderverhuren?

Nee, mits je toestemming hebt van de verhuurder. Regel dit goed om juridische problemen te voorkomen.

Financiën: wat kost dat eigenlijk?

4.1 Wat kost het om te reizen of tijdelijk in het buitenland te wonen?

Dat hangt helemaal af van je bestemming en levensstijl. Een sabbatical hoeft niet duurder te zijn dan het dagelijks leven in Nederland. Je bespaart op kinderopvang, hobbyclubs en dagelijkse kosten. Maak een reëel budget.

4.2 Heb ik als werknemer recht op een sabbatical?

Er bestaat geen wettelijk recht, maar veel werkgevers zijn bereid mee te denken. Vraag het tijdig aan, onderbouw je wens en bied eventueel aan om contact te houden of taken over te dragen.

4.3 Ik ben zelfstandig ondernemer en schrijf me uit: wat nu?

Je hebt tijdelijk geen Nederlands adres. Dat kan gevolgen hebben voor je KvK-inschrijving, verzekeringen en pensioen. Sommige ondernemers houden een postadres aan in Nederland of regelen hun zaken via een boekhouder.

4.4 Kan ik werken in het buitenland?

Dat is natuurlijk afhankelijk van je beroep en of je zelfstandig ondernemer bent. Maar als je online werkt of freelance opdrachten hebt, is dat vaak geen probleem. Check wel de belastingregels van het land waar je verblijft, en voorkom dubbele belasting.

Durf te dromen, durf te doen

Een sabbatical met je gezin is niet alleen een reis door het buitenland, maar ook een reis naar elkaar. Tijd, aandacht, rust en avontuur vormen de perfecte ingrediënten voor een unieke gezinsbeleving. Zoals Sonja zegt: “Laat de wereld jullie leerschool zijn.”

En dat kan, ook met leerplichtige kinderen. Begint het al te kriebelen en wil je meer weten? Dan is haar boek echt het perfecte handboek om in huis te halen. Je kinderen zullen je later dankbaar zijn.

Malu schreef ook een artikel over remote werken in Zanzibar.

Niet genoeg vakantiedagen voor maandenlang slow travel? Een ‘calmcation’ is het antwoord