Leonie Collombon Betere wereld 21 mei 2025, 10:40

Leestijd: 3 minuten

Wat we kunnen leren van de Japanse kunstvorm Kintsugi: de schoonheid van repareren

Duizenden jaren geleden bestond de term ‘wegwerpmaatschappij’ nog niet. Spullen werden vanzelfsprekend gerepareerd of hergebruikt in plaats van weggegooid. In Japan gebeurde en gebeurt dat nog altijd op een kunstzinnige manier: Kintsugi laat zien dat kapot aardewerk juist nóg mooier kan zijn na een breuk.

Minder weggooien, meer repareren is de spirit!

Kintsugi: repareren in plaats van weggooien

Laat je je favoriete schaal, bord of glas kapot vallen, dan is je eerste reactie waarschijnlijk om de scherven op te rapen en ze in de vuilnisbak te gooien. Met Kintsugi leer je er op een andere manier naar kijken. Die scherven worden nog wel opgeraapt, maar ze worden niet langer weggegooid. De Japanse kunstvorm wordt ook wel ‘gouden reparatie’ genoemd.

Met een traditioneel goudkleurige lak worden de stukken aan elkaar gelijmd en ontstaat er een ‘nieuw’ stuk aardewerk, dat juist dankzij z’n (gouden!) breuken een nog interessanter uiterlijk krijgt. En misschien nog wel belangrijker: de schaal of het bord in kwestie heeft nu ook een mooi verhaal. Van oudsher is het in Japan een kunstvorm, maar Kintsugi wordt ook als filosofie gezien die kan worden toegepast op emoties.

De Kintsugi-filosofie

Want hoe je leven er in het verleden ook uitzag en op deze dag uitziet, iedereen loopt door de tijd heen breukjes op. Sommige groot, andere klein, maar ze zijn allemaal aanwezig. Volgens de Kintsugi-filosofie wil je die breuken omarmen, omdat de gebeurtenissen die ze hebben veroorzaakt, maken wie jij bent. ‘Plak’ je jezelf weer aan elkaar met een prachtige gouden lak nadat je beschadigd bent geraakt, dan kom je er in veel gevallen sterker uit.

En hoewel je het misschien niet beseft wanneer je door zo’n zware gebeurtenis heengaat, zijn het juist die momenten en de manier waarop je ermee omgaat die je een uniek mens maken. De gouden lak maakt dat je niet meer een perfect stuk aardewerk uit de fabriek bent, maar een uniek persoon met een eigen verhaal.

Auteur Céline Santini schreef het boek Kintsugi, de schoonheid van emotionele scherven over deze filosofie. De belangrijkste boodschap in haar boek: de kunstvorm is dan zo gepiept, de filosofie is een stuk ingewikkelder. Om je eigen scherven te repareren, zul je hard je best moeten doen. Bovendien kost het tijd; het is niet zo simpel als enkel een gouden lakje ertussen smeren en de boel laten opdrogen.

De schoonheid van emotionele scherven in stappen

‘De schoonheid van emotionele scherven‘ bestaat volgens haar uit zes stappen. Breken, samenvoegen, geduld oefenen, repareren, onthullen en sublimeren. De eerste is onvermijdelijk: elk mens breekt meerdere keren in zijn haar of haar leven, of dat nou fysiek of mentaal is. Accepteren dat dit gebeurt, is volgens haar belangrijk. Daarna komt samenvoegen, wat een eerste stap naar reparatie is. In die fase is het belangrijk dat je vanuit een helikopterview naar de situatie kijkt. Het probleem vliegensvlug proberen op te lossen, werkt vaak niet. Rust en tijd nemen is essentieel in de Kintsugi-filosofie.

Heb je de scherven weer samengevoegd, dan lijkt het misschien alsof je klaar bent met het proces, maar dat begint dan eigenlijk pas. De lijm of lak moet immers goed drogen en je moet zorgvuldig met het gerepareerde item omgaan zodat het niet nog eens breekt. Geduld, geduld, geduld. Heb je het gevoel dat de basis weer staat, dán pas ga je aan de slag met de echte reparatie. Volgens Santini kun je die fase zien als terug bij jezelf komen, ontdekken wie die nieuwe jij is en de pijn van de gebeurtenis achter je laten.

Stap vijf, onthullen, betekent dat je die nieuwe versie ook aan de buitenwereld toont en eerlijk durft te laten zien dat je niet perfect bent. Het mooie daaraan: iedereen heeft breuken die ze op een eigen manier hebben gerepareerd. Met de laatste stap van de filosofie blik je terug en evalueer je hoe jouw scherven aan elkaar gelijmd zijn. De cirkel is dan rond, maar de auteur benadrukt dat die zo weer opnieuw kan beginnen. Want dat hoort bij het leven: opnieuw breken, opnieuw lijmen.

Nog meer leren van de Japanners: 7 Japanse technieken om te stoppen met piekeren.

Op deze manier kan je jezelf ‘helen’ (en kan het helingsproces beginnen)