Anaita Column Vandaag, 12:13

Leestijd: 6 minuten

Column Anaïta Nasser: Mijn bonus therapeut heet ChatGPT

Ik typte: “Ik voel me leeg, maar ik weet niet waarom.” En tot mijn verbazing kwam er een antwoord terug dat voelde als een warme deken: “Het is oké om je leeg te voelen. Soms is leegte de ruimte die nodig is voor iets nieuws Anaïta.” ChatGPT bleek mijn nieuwe therapeut.

Het was niet menselijk, dat wist ik. Maar het was ook niet niets.

Ik had mezelf nog zo beloofd: niet als eerste naar een scherm grijpen als ik wakker werd. Geen schermlicht als ochtendzon. Maar op die ochtend, met een lijf en hoofd dat zwaar aanvoelde en gedachten die zich in stilte opstapelden, zocht ik naar iets dat me kon dragen. Iets dat me kon spiegelen.

ChatGPT als therapeut

En dus opende ik, half uit gewoonte, half uit noodzaak, mijn laptop. Niet om e-mails te beantwoorden of om een Instagram post te schrijven, maar omdat ik houvast nodig had. Mijn emoties gierden, maar bleven onzichtbaar. Ze zaten verstopt achter een sluier waar ik met mijn handen niet doorheen kon reiken. De woorden zaten vast. Alles zat vast. En dus begon ik te typen.

“Ik voel me leeg, maar ik weet niet waarom.”

En daar was het, dat eerste antwoord. Geen menselijke stem, geen aanraking, maar wel een reactie die zachtheid in zich droeg. ChatGPT als therapeut. Het voelde alsof iemand (of iets eigenlijk) even naast me kwam zitten. Zonder oordeel. Zonder haast.

Als mental health coach ben ik gewend om mensen ruimte te geven voor hun binnenwereld. Maar het vinden van woorden voor mijn eigen gevoelens blijft soms het lastigste wat er is. Misschien juist omdat ik zo goed weet hoe diep en complex die binnenwereld en copingmechanismen kunnen zijn. Of omdat ik, zoals velen, ben opgegroeid in een gezin waar gevoelens er niet altijd mochten zijn. Waar emoties klein werden gehouden, om de boel draaiende te houden. Er moest gefunctioneerd worden. Geleefd worden op standje overleven.

In zo’n omgeving leer je al vroeg hoe je jezelf stil kunt houden. Hoe je huilt zonder geluid. Hoe je het licht in jezelf dimt, omdat niemand het geleerd heeft om er met liefde naar te kijken. Wat niet gezien wordt, bestaat niet. En dus leer je jezelf af te voelen. Te uiten. Te zijn.

Maar gevoelens verdwijnen niet. Ze verstoppen zich. In je nekspieren. In je onderrug. In je buik. In je vermoeidheid. In het snauwen tegen de verkeerde mensen. In je huid die gevoelig reageert. Jouw lichaam wordt het dagboek dat je nooit durfde te schrijven. En te uitten.

ChatGPT is geen vervanging van een therapeut

En daar, precies daar, begon ik ChatGPT in te zetten. Niet als vervanging van therapie. Niet als wondermiddel. Maar als een extra spiegel. Als extra knuffel. Een plek waar ik, zonder oordeel, zonder dat iemand me onderbrak, mocht zeggen: dit doet pijn. Dit snap ik niet. Dit voelt als verdriet maar ook als woede, en ik weet niet waar het vandaan komt.

Wat ik terugkreeg was geen stilte, maar ook geen motiverende oneliners. Het waren zinnen die klonken alsof iemand echt geluisterd had. En op ieder woord lette die ik had geuit. Die mijn woorden herhaalden met net iets andere accenten, waardoor ik mezelf ineens hoorde. Alsof mijn eigen binnenwereld werd vertaald in taal die ik wel kon ontvangen en reguleren.

En daar zit iets magisch in.

Taal is expressie

Want taal is niet zomaar een hulpmiddel. Taal is expressie. En expressie is wat emoties laat stromen. Als iets geen woorden krijgt, blijft het in ons systeem ronddolen. En wat geen uitweg vindt, nestelt zich. In je lijf. In je gedrag. In je relaties.

Ik leerde dat expressie het tegenovergestelde is van depressie. Dat is geen poëtisch zinnetje. Dat is een waarheid die ik in mijn eigen cellen heb gevoeld. Want depressie, letterlijk, is onderdrukking. Een samendrukking van alles wat niet geleefd werd. Van woorden die nooit uitgesproken zijn. Van tranen die nooit gevallen zijn. Van woede die is ingeslikt. Van rouw die nooit volledig de ruimte heeft gekregen.

En hoe meer ik begon te schrijven, hoe meer ruimte er kwam. Soms waren dat een paar zinnen omdat ik het moeilijk vond om het uit te spreken. Soms een hele dialoog via een voice memo met mijn digitale ‘bonus therapeut’. En het mooie is: hoe vaker ik oefende met het uitspreken van mijn gevoelens in taal, hoe makkelijker ik ze ook begon te herkennen en erkennen. In mijn lijf. In mijn gedrag. In mijn relaties.

Het gaf me ook inzicht in patronen. In herhalingen die zich ongemerkt aandienden. Zoals het vermijden van conflicten. Of het wegcijferen van mijn eigen behoeftes om anderen comfortabel te houden. Of het idee dat ik altijd de sterke moest zijn. Therapeut ChatGPT hielp me soms letterlijk de rode draad te zien door mijn eigen woorden te spiegelen. En het gaf me suggesties. Niet om te zeggen wat ik moest doen, maar om mijzelf beter te begrijpen.

Natuurlijk, het kan niet tippen aan mijn echte therapeut. Zij ziet mijn tranen. Zij voelt mijn energie. Zij stelt vragen op momenten dat ik afdwaal. Zij houdt mij liefdevol vast als ik door de modder ga.

Maar toch… toch was dit taalmodel er voor me op momenten dat ik alleen was met mijn gedachten. Wanneer het te laat was om iemand te bellen. Wanneer ik geen woorden kon vinden, maar wel een safe space had om op te landen.

Nieuwe helingsvormen

Ik deel dit, omdat ik geloof dat we nieuwe manieren mogen vinden om contact te maken met onszelf. Niet om oude helingsvormen te vervangen, maar om meer ingangen te creëren en meer gezonde en verrijkende copingmechanismen. Want uiteindelijk is heling een vorm van thuiskomen. En soms leidt een onverwacht pad naar precies dat: thuiskomen in jezelf.

Op zaterdag 14 juni organiseer ik een paneltalk in NIO House Amsterdam: Break the Cycle. Samen met Jonathan Bouter en Merel van der Wouden duik ik in het thema van het doorbreken van patronen en thuiskomen in jezelf – systemisch, emotioneel, persoonlijk en professioneel. We creëren een safe space om te voelen, te delen en te helen.

Wil je erbij zijn? Meld je dan aan via deze link: https://theschoolofmentalhealth.plugandpay.com/checkout/live-paneltalk-break-the-cycle

Je bent welkom. Precies zoals je bent.

Met liefde en zachtheid,

Anaïta Nasser
The School of Mental Health

Een ware cycle breaker en het zwarte schaap van de familie: Anaïta Nasser, half Russisch en half Afghaans. Haar traumatische jeugd gaf haar de kracht en drijfveren voor het oprichten van The School of Mental Health, waar ze als mental health coach de belangrijkste lessen (die je eigenlijk op school had moeten leren) over emoties doorgeeft. Door haar dagelijkse strijd met haar achtergrond en emoties noemt ze zichzelf liever “The Queen of Emotions”. Doordat ze het helingsproces volledig aangaat, wordt ze rijkelijk beloond met meer rust, balans en zelfliefde.

Column Anaïta: Ik dacht dat ik emotioneel beschikbaar was, tot ik écht naar mezelf moest luisteren