Kim van den Oord Betere wereld 23 jul 2020, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Dit is waarom ook de zuidpool zo snel aan het opwarmen is

Antarctica, het continent rondom de zuidpool, klinkt als één van de meest geïsoleerde plekken op aarde. Door de afgelegen plek – op de bodem van de wereld en volledig omringd door water – wordt de zuidpool vaak gezien als een totaal andere wereld. Wat daar allemaal gebeurd is voor de meesten van ons een ver-van-je-bed-show, maar toch is dit ijzige continent nauwer verbonden met de rest van de wereld dan we denken. 

Sinds een paar jaar warmt de zuidpool extreem snel op en dat heeft ook gevolgen voor de rest van de wereld. Deze opwarming gaat bijna 3 keer zo snel als het wereldgemiddelde en houdt volgens onderzoekers sterk verband met klimaatcycli die een stuk dichter bij huis plaatsvinden.

Zuidpool wordt warmen

Kyle Clem van een universiteit in Nieuw-Zeeland, leidde een onderzoek naar de oppervlaktetemperaturen in het zuidelijkste weerobservatorium ter wereld, bijna direct boven op de geografische zuidpool.

De onderzoekers ontdekten dat de temperaturen daar sinds het begin van de jaren 90 elke 10 jaar met ongeveer één graad Fahrenheit (ongeveer 0,56 graad Celsius) zijn gestegen.

Dit vind je vast ook interessant: Komt er straks een gigantisch zonnescherm tegen klimaatopwarming?

Een bijzondere bevinding, want tot de jaren 50 van de 20e eeuw koelde de zuidpool juist af en dat betekent dat er in een kleine 40 jaar een grote ommekeer heeft plaatsgevonden.

Veranderingen in de tropen

Waar komt deze ommekeer dan vandaan? De wetenschappers stellen dat de temperatuurstijging op de zuidpool sterk verband houdt met klimaatveranderingen die er in de tropen plaatsvinden.

Hoewel je misschien niet direct een link tussen de tropen en de zuidpool zou leggen, hebben de processen duizenden kilometers verderop desondanks tóch een grote invloed op elkaar.

Lees ook: Huh: 280 miljoen jaar geleden waren er bossen op de Zuidpool

De verschuivende klimaatpatronen in de tropen zorgen namelijk ook voor stijgende oceaantemperaturen in de tropische, westelijke Stille Oceaan. En dit heeft op haar beurt weer een snelle stijging van de temperaturen op de zuidpool als gevolg.

Stijgende oceaantemperaturen

Want wanneer de oceaan warmer wordt, reageert ook onze atmosfeer anders. Door de atmosferische veranderingen wordt er meer warme lucht getransporteerd naar het zuiden (Antarctica) en dit, in combinatie met een sterke wind, helpt om warme lucht over het continent te duwen waardoor de zuidpool extra verwarmd wordt.

Kort gezegd zorgt dus de combinatie van een sterke, warme wind met het stijgen van de oceaantemperaturen in de tropen voor een flinke bijdrage aan de extreem snelle opwarming van de zuidpool.

Antropogene invloeden

De grote vraag is nu natuurlijk hoe we als mens (nog snellere) opwarming van de zuidpool en klimaatverandering in het algemeen kunnen voorkomen. Onder andere door onze CO2-uitstoot, dragen we bij aan de versterking van het broeikaseffect en daarmee ook aan de opwarming van de aarde.

Ook interessant: Hoe je uitlegt hoe belangrijk (en echt) klimaatverandering is

Maar toch hebben onderzoekers aangetoond dat waarschijnlijk niet de antropogene (de door de mens veroorzaakte) invloeden de grootste drijfveer zijn achter de opwarming van de zuidpool, maar een combinatie van natuurlijke en antropogene processen samen de oorzaak zijn.

Natuurlijke invloeden

Naast de invloed van menselijk handelen, is het Antarctische klimaat an sich namelijk ook onderhevig aan natuurlijke invloeden stellen Stammerjohn en Scambos, twee klimaatonderzoekers van de universiteit van Colorado. Zo kent het ene deel van het continent een sterke stijging van de temperatuur terwijl andere delen juist nog steeds aan het afkoelen zijn.

View this post on Instagram

Tijdens Wereld Milieu Dag stonden gister wereldwijd miljoenen mensen stil bij wat hun impact is op het milieu en hoe zij hun ecologische voetafdruk kunnen verlagen. De één doucht wat korter, de ander ruimt zwerfafval op of start met het (beter) scheiden van afval. Nog beter is het natuurlijk als we deze acties het hele jaar door vasthouden. De aarde heeft dat namelijk hard nodig. Op Bedrock.nl lees je nog héél veel meer tips over hoe je een positieve invloed kan hebben op het milieu. Welke impact heb jij op het milieu en hoe probeer je die te verlagen? ? Illustratie: @noosdesign⁠ .⁠ .⁠ .⁠ .⁠ .⁠ #Bedrockmagazine #aarde #wereld #milieu #earth #environment #wereldmilieudag #worldenvironmentalday #impact #sustainability #sustainable #duurzaam #duurzaamheid #duurzaamleven #milieubewust #natuurlijk #betterworld #ecofriendly #ecoconcious #ecologisch #environment #environmental #consiousness #sustainabilitymatters

A post shared by Bedrock (@bedrockmagazine) on Jun 6, 2020 at 8:01am PDT

Deze bevindingen tonen de complexiteit van het Antarctische klimaat aan en laten zien hoe sterk dit klimaat wordt beïnvloed door natuurlijke klimaatcycli, die soms heel moeilijk aantoonbaar zijn.

De natuurlijke variabiliteit van het (Antarctische) klimaat heeft zoveel invloed – dit noemen wetenschappers in het klimaatrecord ‘ruis’ – dat het vaak lastig is om één directe oorzaak aan te tonen voor de snelle temperatuursteiging. Er zijn namelijk meerdere natuurlijke factoren die verband houden met de snelle opwarming van de aarde.

Potentieel catastrofaal

Hoewel de zuidpool snel opwarmt, is het nu nog steeds een van de koudste regio’s van Antarctica. Toch moeten we voorzichtig zijn, want aan de kustlijn van Antarctica zijn al veel gletsjers aan het smelten door het warme oceaanwater dat onder het ijs sijpelt.

Deze smeltende gletsjers in Antarctica leveren een groeiende bijdrage aan de wereldwijde zeespiegelstijging en de impact hiervan op de rest van de planeet ‘kan potentieel catastrofaal zijn’, aldus Stammerjohn en Scambos.

Hoewel de opwarming van de zuidpool dus niet uitsluitend aan menselijke handelen ligt, is het toch belangrijk om bij te dragen waar we kunnen en het in ieder geval niet te versterken. Wil jij weten wat je zelf bij kunt dragen om klimaatverandering tegen te gaan? Lees wat jij kan doen om klimaatverandering tegen te gaan!

Meer lezen over klimaatverandering?

• De impact van klimaatverandering op wijn (is er straks geen cabernet sauvignon meer?)
• Vrouwen die kiezen voor een kinderloos bestaan door de klimaatverandering
• Hittegolven door heel Europa: wat is de link met klimaatverandering en wat betekent het voor ons?