Josephine Kay Welzijn 9 apr 2020, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Waarom kunnen sommige mensen blijven eten, terwijl anderen zich uithongeren?

Pexels

Hoe kan het dat je na een uitgebreid avondmaal tóch nog zin hebt in die Oreo’s? Je weet niet waarom, maar je wil ze nú eten, ook al heb je totaal geen trek meer. Het blijkt dat de behoefte om te eten aan meer elementen is verbonden dan puur het overlevingsmechanisme. Want je oerinstincten zouden toch echt moeten weten dat die Oreo’s overbodig zijn.

Het blijkt dat er meerdere factoren zijn die onze eetlust bepalen. Een zo’n factor is de beloning die we voelen als we bijvoorbeeld een Oreo-koekje naar binnen werken. Deze snak naar bepaalde voeding wordt zelfs met een drugsverslaving vergeleken.

Calorierijke voeding

Calorierijke voeding wordt door onze hersenen gesignaleerd als iets dat we nodig hebben. Dit komt doordat we vroeger op zoek moesten gaan naar de meest calorierijke voeding om te overleven. De hersenen belonen ons meer als we de meest calorierijke voeding tot ons nemen.

We hebben echter niet meer zo veel voeding nodig als vroeger (stil zitten achter je bureau is niet te vergelijken met achter een hert aanrennen in het bos), waardoor dit beloningssysteem zich nu tegen ons keert.

Lees ook: Zo voorkom je dat je hangry wordt (handig tijdens je menstruatie!)

Volgens Dr. Tony Goldstone van de Imperial College London overschatten we onze eigen invloed op onze eetlust. Zo legde hij aan de New Scientist uit: “Mensen overschatten de controle die we hebben over onze eetpatronen. Achter de schermen gebeuren veel dingen waar we geen weet van hebben.

Dat maakt het moeilijk de regie in handen te houden.” Daarom is het voor sommige mensen ook zo moeilijk om af te vallen. Het heeft niet alleen met wilskracht te maken, maar met hoe het menselijke lichaam in elkaar zit.

Honger en beloning

Uit onderzoek blijkt dat onze hersenen een soort ingebouwde caloriemeter hebben, die onze voedingskeuzes beïnvloeden. Ook al zijn we verzadigd, zullen onze hersenen ons aanmoedigen door te gaan met het eten van zoet of vet voedsel. Hersenscans tonen aan dat hoe meer calorieën een voedingsmiddel heeft, hoe meer activiteit er wordt gemeten in het beloningscentrum van het brein.

Hier bovenop komt dat als je het gen genaamd FTO hebt, de kans op overgewicht aanzienlijk groter is: namelijk 70 procent groter dan mensen die het gen niet hebben. Onderzoek bevestigt dat mensen met het FTO-gen hogere waarden van het hongerhormoon ghreline hebben. Zo voelen deze mensen zich sneller hongerig én het beloningssysteem wordt extra gestimuleerd als ze calorierijke voeding eten.

Je hersenen voor de gek houden

Het zou ideaal zijn wanneer er een manier bedacht wordt om je hersenen ‘voor de gek’ te houden. Stel dat je hersenen het beloningscentrum extra stimuleert als je een wortel ziet, in plaats van een pizza? Diëtiste Susan Roberts van Tufts University in Massachusetts test een nieuwe methode waarin ze de hersenen in de war wil brengen door mensen eten te geven die de smaak en het uiterlijk van calorierijke voeding heeft, maar in werkelijkheid weinig calorieën bevat.

Roberts ligt toe: “we stellen het brein opnieuw af. Als je aan een pizza denkt gaat dat vaak gepaard met een gevoel van verlangen. Dat komt doordat je je onbewust de calorieboost voorstelt. Als je de pizza vervolgens eet en die calorieboost uitblijft, dan past het beloningssysteem zich geleidelijk aan, zodat het na verloop van tijd niet meer een caloriebom verwacht.”

Anorexiapatiënten

Maar hoe werkt het bij mensen die juist te weinig eten? Meestal wordt anorexia beschouwd als een psychologisch probleem of afwijking. Volgens psychiater en schrijver van het boek Binge Control, Cynthia Bulik, hebben anorexiapatiënten last van een biologische afwijking, en niet alleen een psychologische afwijking.

Zo blijken anorexiapatiënten ook beïnvloed te zijn door de genen die in verband worden gebracht met een verhoogd risico op overgewicht, maar dan met het omgekeerde effect. Met andere woorden, waar mensen met overgewicht een gedempte dopaminesignaalketen ervaren, hebben anorexiapatiënten juist last van een overactieve en overgevoelige dopaminesignaalketen.

Ook interessant: “Maar je ziet er helemaal niet uit als iemand met een eetstoornis”

“Dat zou alle beloningsstimuli, met name de stimuli die verband houden met voedsel, voor hen overweldigend maken, met als gevolg dat ze afstand nemen van voedsel en niet willen eten,” vertelt neuropsycholoog Caitlin O’Hara van Kings College London, die net als Bulik eetstoornissen onderzoekt, aan New Scientist.

Het is interessant om te bedenken dat een eetstoornis dus waarschijnlijk meer met (een afwijking in) onze hersenen te maken heeft, dan puur met wilskracht. Dit biedt weer nieuwe perspectieven tot behandeling. Roberts voegt toe: “Er is een groep van onderzoekers die al jarenlang roepen dat wilskracht het enige wapen tegen overgewicht is. Ik geloof niet dat dat ons in de afgelopen dertig jaar veel verder geholpen heeft. En dat zal ook nooit gaan gebeuren. En dat is waarom wij het nu op een andere manier proberen.”