Tessa Ham Psyche 19 nov 2019, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Waarom een dutje of nacht slaap volgens de wetenschap de ultieme hack is voor creativiteit

Uitvinder Thomas Edison hield wel van een middagdutje en deed er elke dag één. Als hij wakker werd, schreef hij de gedachtes die in hem opkwamen onmiddellijk op. Hij geloofde namelijk dat zijn meest briljante momenten opkwamen in zijn slaap. Tientallen jaren later blijkt dat de slaaproutine van de uitvinder van de gloeilamp helemaal geen gek idee was.

Slaap zorgt er namelijk voor dat we creatiever worden en beter worden in het oplossen van problemen.

Hoe zit dat precies?

Wat Edison vroeger deed, wordt tegenwoordig ‘incubatie‘ genoemd. Deze ‘hack’ pas je toe als je met iets creatiefs bezig bent (schrijven, coderen, editen, een feest plannen) en vastloopt.

Pas als je een pauze neemt en je project een tijdje opzij hebt gezet, komen er nieuwe ideeën bij je op waar je weer mee verder kunt. Slapen is de beste vorm van ‘incubatie’.

Niet alleen Edison is een bron van anekdotisch bewijs, de meeste creatieve genieën hebben vergelijkbare verhalen. En alhoewel jouw ideeën misschien niet zo revolutionair zijn, heb je vast ook weleens gemerkt dat je beste ideeën ontstaan als je even niet aan iets denkt. Onder de douche bijvoorbeeld, of na een nachtje slaap.

Lees ook: We mochten een slaapexpert (en neurofysioloog) het hemd van het lijf vragen

Wetenschappelijk bewezen

Nog niet overtuigd? Een nieuw wetenschappelijk onderzoek gepubliceerd in de Psychological Science journal laat zien dat dit niet toevallig is. Tijdens het onderzoek moesten de deelnemers moeilijke puzzels oplossen. Ze hadden twee minuten voor elke puzzel. Bij sommige puzzels werd er gedurende de twee minuten een nieuw muziekje afgespeeld.

Je raadt het al: de deelnemers moesten vervolgens naar huis om te gaan slapen. De apparatuur die ze mee naar huis namen, speelde de muziekjes af die ze gedurende de puzzels hadden gehoord.

Lees ook: Dit is de impact van (REM) slaap op je brein en waarom je áltijd genoeg wilt slapen

De volgende dag mochten ze terugkomen om de puzzels op te lossen die ze gisteren niet voor elkaar wisten te krijgen. Opvallend genoeg waren ze veel beter in het oplossen van alle puzzels, maar helemaal degene met een bijpassend muziekje. Ter vergelijking: ze losten 32 procent van de puzzels op met muziek en 21 procent van de puzzels zonder muziek.

Er is nog meer onderzoek dat laat zien hoe cruciaal slaap is voor het oplossen van problemen. In 1992 werd er onderzoek gedaan waaruit bleek dat een nacht zonder slaap ervoor zorgde dat de deelnemers veel minder goed waren in het oplossen van problemen.

Waarom wordt je creatiever van slaap?

Er zijn verschillende hypotheses over waarom je creatiever wordt als je even pauze neemt, en al helemaal als je in die pauze slaapt.

Vroeger werd vooral gedacht dat je brein vooral rust nodig had, maar inmiddels denken we dat er als je slaapt juist belangrijk werk wordt gedaan. Tijdens de slaap slaan je hersenen nieuwe informatie op, en ‘repeteren’ ze recente herinneringen. Op deze manier worden je hersenen geholpen betekenisvolle patronen te identificeren en nutteloze ‘achtergrondruis’ te filteren.

Kortom: een dutje hier of daar, of een nachtje erover slapen, helpt je daadwerkelijk om problemen en lastige situaties op te lossen.

Gebruik maken van het incubatie-effect?

Vaak maken we (onbewust) al gebruik van het incubatie-effect als we zeggen dat we ‘er nog een nachtje over moeten slapen’, of als we om 4 uur op werk even een dipje krijgen en daarom koffie gaan halen als onderbreking.

Wil je extra gebruik maken van de voordelen van slaap en pauzes nemen? Denk dan voordat je gaat slapen na over het probleem dat je wilt oplossen. Bijvoorbeeld door een notitieboekje naast je bed te leggen en daar elke avond een vraag in op te schrijven voordat je in slaap valt.

Maar onderschat ook zeker de kracht van wakkere pauzes als incubatie niet. Loop je ergens tegenaan op je werk? Heb je een writersblock? Ga even weg van je bureau om een rondje te wandelen of te kletsen met een collega. Als dat ook niet werkt, ga dan vandaag aan de slag met andere werkzaamheden en pak het morgen weer verder op!