Tessa Ham Psyche 22 dec 2020, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Hoe je van het welbekende oplichterssyndroom kan afkomen (je bent niet de enige)

Rationeel gezien weet je dat je goed bent in je werk, en dat je succes hebt. Toch blijft er dat knagende gevoel dat je ooit door de mand gaat vallen. Dat iedereen erachter komt dat je al deze tijd maar wat hebt gedaan. En dat het succes dat je hebt behaald, je per ongeluk is komen aanwaaien. Herken je jezelf hierin? Dan heb je last van het imposter syndrome, het ‘oplichterssyndroom’ in het Nederlands.

Je bent zeker niet de enige die zich zo voelt. Veel meer mensen – en dan vooral succesvolle vrouwen – hebben last van dit soort beperkende gedachten.

Hoe je van het oplichterssyndroom afkomt

Dat je niet de enige bent, is natuurlijk fijn om te weten. Maar nog liever wil je weten hoe je er vanaf komt. De gedachte dat je niet goed genoeg bent en dat je het niet waard bent om succesvol te zijn, kan je namelijk bewust en onbewust onwijs tegenhouden in je carrière.

1. Verander hoe je tegen jezelf praat

We’ve said it before and we’ll say it again: je mindset en de manier waarop je tegen jezelf praat zijn onwijs krachtig. Misschien nog wel krachtiger dan je misschien denkt. Let eens een dag of week op de gedachten die je over jezelf hebt. Betrap je jezelf op gedachtes als ‘ik ben niet goed genoeg’, ‘ik heb niet genoeg ervaring’, ‘zo succesvol zal ik nooit worden’, etcetera? Dan is het tijd om van die belemmerende gedachtes afscheid te nemen.

Lees ook: Twijfel je aan jezelf? Zo leer je dat je dat succes wél verdiend hebt

De eerste stap hierin heb je al genomen: je er bewust van worden. Vervolgens kun je elke keer als je zo’n gedachte hebt, even pauzeren en jezelf afvragen waar dit vandaan komt. Is dit wel de waarheid? Of heb je jezelf in het verleden anders bewezen?

2. Schrijf al je goede eigenschappen, skills, successen en kwalificaties op

Het is lastig om van jezelf te zien wat jou uniek en succesvol maakt, en al helemaal als je last hebt van het oplichterssyndroom. De volgende oefening is dan ook om een lijst te maken van wat jij in huis hebt. De volgende keer dat je aan jezelf twijfelt (als je bijvoorbeeld ‘ja’ moet zeggen tegen een kans), heb je deze lijst bij de hand om je het tegendeel te bewijzen.

Wat mij persoonlijk erg heeft geholpen is om je successen bij te houden. Elke keer als het oplichterssyndroom bij mij de kop opstak, schreef ik op wat ik dacht dat er zou gebeuren. Stel dat ik een gemiste oproep van een opdrachtgever had. Dan ging ik er altijd vanuit dat het slecht nieuws was.

Lees ook: Ben je vaak angstig? Zo zet je angst om in iets positiefs

Natuurlijk was dit meestal niet zo en om mezelf hieraan te herinneren, schreef ik dan na het telefoontje achter die worst case scenario op wat er écht was gebeurd.

3. Ga anders denken over falen

Als je last hebt van het oplichterssyndroom, zie je falen als het einde van de wereld. Dat is bullshit natuurlijk. De wereld vergaat niet als jij een keer een foutje maakt of iets niet uitpakt zoals je zou willen. Sterker nog, falen mag dan pijnlijk zijn, het is wel hartstikke goed voor je.

Je leert namelijk het meest van falen. De lessen die je hieruit trekt, zorgen er juist voor dat je succesvol kunt worden.

4. Praat erover

Toen ik voor het eerst over het oplichterssyndroom las, was ik enorm opgelucht. Oh thank god, dacht ik, ik ben niet de enige die me zo voelt. Ik bleek zelfs in goed gezelschap te zijn, want vooral succesvolle vrouwen hebben last van dit ‘syndroom’. Emma Watson, Tina Fey, Natalie Portman en Sheryl Sandberg, de COO van Facebook, zijn maar enkele voorbeelden.

Praten over hoe je je voelt, heeft twee voordelen. Ten eerste zal je merken dat iedereen in bepaalde mate onzeker is over zijn of haar carrière, vaardigheden en succes. Dat zal je helpen jouw oplichterssyndroom eerder te erkennen en accepteren.

Must read: Waarom iédereen (ja, iedereen) onzeker is

Maar je zal ook zien dat zodra je je zorgen uitspreekt, jij je realiseert dat ze rationeel gezien eigenlijk nergens op slaan. De persoon tegenover je zal dat bovendien ook nog eens beamen.

5. Onthoud dat het tijd kost

Je zal niet van de één op de andere dag van je oplichterssyndroom af zijn. Zelfs als je bovenstaande tips opvolgt, zal het gewoon tijd kosten. Het is dan ook heel normaal als er soms opeens weer zo’n beperkende gedachte in je hoofd op popt.

Voor de meeste mensen zal het ‘syndroom’ ook nooit helemaal verdwijnen. Maar in plaats van dat het oplichterssyndroom altijd op de voorgrond is en je gedachten overheerst, zal het meer in de achtergrond aanwezig zijn. Het gaat er meer om dat je je niet langer door zo’n belemmerende gedachte laat beperken en besluit dat je het wél kunt.

Lees ook: Zo vind je je eigen innerlijke coach