Remko Kuipers Welzijn 20 mei 2019, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Een andere kijk op autisme en ADHD (volgens onderzoek)

De laatste jaren is de incidentie van autisme enorm toegenomen. Rond 1975 werd deze diagnose nog bij 1 op de 2000 kinderen gesteld, tegenwoordig heeft 1 op de 8 kinderen een diagnose binnen het autistische spectrum. Als oorzaak wordt steevast naar een externe factor gewezen, zoals vaccinaties, glycofosfaat, pesticiden, straling, genetisch gemodificeerd voedsel, enzovoorts. Ook de incidentie van een stoornis als ADHD is gestegen van 4,5% rond 1970 tot meer dan 11,5% tegenwoordig. Ook hier wordt vaak verwijtend naar externe factoren, zoals bijvoorbeeld onze voeding, gewezen. Een meer waarschijnlijke kandidaat lijkt in beide gevallen echter de manier waarop gescreend wordt, de veranderingen in de diagnostische criteria en de toegenomen ‘awareness.’

Onderzoek

Een recent gepubliceerde studie voegt daar nog een andere mogelijkheid aan toe, waarbij geen externe maar ditmaal een interne factor een hoofdrol speelt.

Afgelopen week verscheen in de Lancet namelijk een artikel waarin de ontwikkeling van adoptiekinderen gedurende meer dan 22 jaar gevolgd is. Het onderzoek bestond uit drie verschillende groepen. De onderzoeksgroep bestond uit kinderen die ten tijde van de dictatuur van Nicolai Ceausescu in Roemeense weeshuizen terecht kwamen en later geadopteerd werden in Britse gezinnen. Van de Roemeense weeshuizen waar deze kinderen opgroeiden is bekend dat de kinderen daar onder deplorabele omstandigheden leefden, nauwelijks aandacht (liefde) kregen en op sociaal en cognitief vlak nauwelijks gestimuleerd werden.

De grote autisme guide: alles wat je wilt weten

In het onderzoek werd onderscheid gemaakt tussen kinderen die korter dan zes maanden en kinderen die langer dan zes maanden onder dit soort marginale omstandigheden hadden geleefd tot een maximale leeftijd van drie jaar oud voordat ze naar Engeland verhuisden. Beide groepen werden vervolgens vergeleken met Engelse adoptiekinderen die in Britse weeshuizen een ‘warme’ peutertijd hadden ervaren.

De eerste levensjaren zijn essentieel

De resultaten van het onderzoek laten zien hoe belangrijk de eerste levensjaren zijn, ten aanzien van onze psychische ontwikkeling. De kinderen die korter dan 6 maanden onder marginale omstandigheden in Roemeense weeshuizen hadden geleefd alvorens naar Engelse pleeggezinnen te verhuizen toonden namelijk dezelfde lage scores voor autisme, ADHD en sociale stoornissen. Kinderen die langere tijd dan dat weinig aandacht en liefde hadden gekregen bleken dit gebrek niet meer goed te kunnen maken en hadden een meer dan 20% kans op autistische stoornissen en ADHD.

De onderzoekers concluderen dan ook dat er voor het ontwikkelen van sociale ‘skills’ een periode van ‘window of opportunity’ is, oftewel een gevoelige periode. Het onderzoek toonde bovendien iets aan wat in andere onderzoeken, alle van minder lange duur, nog niet eerder was aangetoond. Vanaf hun 15e jaar toonden de kinderen die in hun vroege jeugd langere tijd verwaarloosd waren namelijk pas een duidelijke toename van emotionele problemen, zoals depressies en angststoornissen. Deze stoornissen kunnen dus een hele late uiting zijn van problemen in de vroege jeugd.

De positieve kanten van mensen met autisme: dit zijn ze

Ten aanzien van wat deze bevindingen betekenen voor onze moderne maatschappij moeten we in de eerste plaats natuurlijk denken aan de vele kinderen die zijn en worden blootgesteld aan oorlogen, terrorisme, geweld of massamigratie. Of denk aan grote gezinnen, waar ouders simpelweg nauwelijks toekomen aan het geven van aandacht aan alle kinderen in het gezin. Maar wellicht is er zelfs een parallel te trekken met ouders die zo ambitieus met hun werk bezig zijn, dat ze nauwelijks aandacht aan hun kinderen besteden.

Maar misschien is het gewoon het beste om het om te draaien. Wil je de kans op psychiatrische stoornissen bij je kind zo klein mogelijk maken? Doe dan niet te hysterisch over vaccinaties, biologisch voedsel, superfoods of pesticiden. Natuurlijk zijn dit ook onderdelen van een gezonde leefstijl. Maar verreweg het belangrijkste wat je als ouder aan je kind kunt bieden om hem geestelijk gezond te houden is een ruime portie liefde, aandacht, sociale, emotionele en cognitieve aandacht.

Referentie:

Sonuga-Barke EJS, Kennedy M, Kumsta R, et al. Child-to-adult neurodevelopmental and mental health trajectories after early life deprivation: the young adult follow-up of the longitudinal English and Romanian Adoptees study. Lancet 2017; published online Feb 22.

Luister nu ook naar Bedrock

Ben je – net als wij – op zoek naar geluk en probeer je je quarterlifecrisis zonder al te veel kleedscheuren door te komen? Dan is onze podcast Bedrock Talks een perfecte match voor jou! Rosa en Lisanne interviewen in de eerste aflevering expert en gelukspsycholoog Josje Smeets.

Spoiler: ze vertelt waar geluk allemaal mee samenhangt en wat je vooral wel en níét wilt doen. Luister je mee?

Tip: Luister en volg Bedrock Talks via Spotify en iTunes & Apple Podcasts!