Lisanne de Vaan Psyche 19 dec 2018, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Dit is waarom je geld zou moeten besteden aan ervaringen (en niet aan spullen)

We leven in een maatschappij die geobsedeerd is door consumptie. Heeft de buurman een nieuwe auto, dan is het misschien tijd dat jij die ook neemt. En die kleine tv die nu in de woonkamer prijkt mag ook wel een tandje groter, toch? Doe. Het. Niet. We leggen uit waarom je geld zou moeten besteden aan ervaringen en niét aan spullen. Maakt geld nu echt gelukkig? Ja, tot op een zekere hoogte wel. Geld zorgt ervoor dat je in je basisbehoeften kan voorzien, zoals een dak boven je hoofd en een warme maaltijd op tafel. Volgens filosoof Karim Benammar worden we tot een (bruto) jaarinkomen van 60.000 euro wel degelijk gelukkiger wanneer we meer geld hebben. Maar nadat aan je basisbehoeften is voldaan, maakt geld je niet veel gelukkiger. De grote hamvraag is: wat doe je dan met je geld?

HEBBEN, HEBBEN, HEBBEN

Er zijn wel 101 dingen te bedenken waar je je geld aan kunt spenderen. Wat dacht je van kleding, boeken, cosmetica, sieraden, woonaccessoires, technische snufjes, een nieuwe auto of een groter huis?

We geven bakken met geld uit aan nieuwe spullen, bewust en onbewust. Koop je een nieuwe auto, dan weet je precies wat je eraan uit hebt gegeven. En de uitgave is eenmalig, of in ieder geval voor een lange periode.

Hoe belangrijk is geld? (en maakt het nou wel of niet gelukkig)

Kleding is zoiets waarbij je geld langzamerhand uit je portemonnee verdwijnt, zonder het goed te beseffen. Even een shirtje hier, een paar sokken daar, en weg is je geld.

Een week later loop je weer tegen een mooie jas aan, en nu het weer buiten kouder wordt heb je eigenlijk ook wel een nieuwe sjaal nodig.

Als je aan het eind van het jaar de balans op zou maken is de kans groot dat je schrikt van het bedrag. Had je een mooie vakantie van kunnen boeken. Of twee. Maar waarom doen we dat dan niet gewoon?

Er is een vrij logische assumptie die de meeste mensen maken wanneer ze hun geld spenderen: omdat een fysiek object voor een lange tijd meegaat, zal het ons ook voor een lange periode gelukkig maken.

Van een nieuwe auto kun je jaren genieten, en ook van nieuwe kleding heb je keer op keer plezier. Althans, dat is wat we denken. Maar de assumptie dat fysieke objecten ons voor een lange periode gelukkig maken, is verkeerd.

Het nieuwe normaal

Dr. Thomas Gilovich – hoogleraar psychologie aan de Cornell University, heeft de vraag naar geld en geluk zo’n 20 jaar lang bestudeerd. Eén van de vijanden van geluk is aanpassing, stelt Gilovich.

Het kan een heerlijk gevoel geven als je je pinpas door het pinautomaat haalt en een tas vol nieuwe aankopen mee naar huis mag nemen.

Maar de initiële buyers high die we ervaren als we iets kopen duurt niet voor altijd. “We kopen dingen die ons gelukkig maken, en daar slagen we ook in. Maar voor korte duur. Nieuwe dingen zijn even spannend voor ons, maar dan raken we eraan gewend”.

Het feit dat materialistische dingen altijd aanwezig zijn zorgt ervoor dat we ons eraan aanpassen. Het gaat naar de achtergrond en wordt dus het nieuwe normaal.

Ook leggen we de lat steeds hoger. Nieuwe aankopen leiden tot nieuwe verwachtingen. Zodra we iets bezitten zijn we alweer op zoek naar iets beters, mooiers of groters.

Waar moeten we ons geld dan wél aan besteden?

In plaats van de nieuwste iPhone te kopen of je geld te spenderen aan een Audi A3, suggereert Gilovich dat we gelukkiger worden als we ons geld spenderen aan ervaringen.

Leer een muziekinstrument spelen, bezoek een kunsttentoonstelling, schrijf je in voor een kookworkshop of reis de wereld rond.

Terwijl het geluk dat we krijgen van spullen minder wordt over tijd, worden ervaringen een ingebakken onderdeel van onze identiteit.

Onze ervaringen zijn een groter deel van onszelf dan onze materiële dingen, zegt Gilovich. “Je kunt echt van je spullen houden. Je kunt zelfs denken dat een deel van je identiteit afhankelijk is van deze dingen, maar nog steeds staan ze los van je. In contrast, zijn je ervaringen echt een deel van je. We zijn de opsomming van onze ervaringen.”

Het punt? Een nieuwe tablet of horloge kopen gaat niet veranderen wie je bent. Ervaringen, zoals slapen bij nomaden in Mongolië of dineren in een restaurant dat zich bevindt onder de oceaan doen dat blijkbaar wel.

Momenten herbeleven

Een andere reden voor het geluk dat we halen uit ervaringen is dat gedeelde ervaringen ons meer met elkaar verbinden met anderen dan gedeelde spullen.

Het is waarschijnlijker dat je je verbonden voelt met iemand die op vakantie is geweest naar hetzelfde pittoreske dorpje waar jij bent geweest, dan iemand die dezelfde flatscreen tv heeft gekocht.

We consumeren ervaringen direct met andere mensen, zegt Gilovich. En zodra de ervaringen voorbij zijn, maken ze deel uit van de verhalen die we anderen vertellen.

Je zal nooit vergeten dat je met de trein naar China bent afgereisd, dat je uit een vliegtuig bent gesprongen of tot in de vroege uurtjes hebt staan dansen in een Berlijnse club.

Deze ervaringen zullen nooit worden vervangen, ongeacht hoeveel auto’s of gadgets je koopt.

Spend it wisely

Voor een wereldreis moet je misschien even een duit in het zakje doen, en ook kaartjes voor een concert zijn vaak niet goedkoop, maar ervaringen zijn het waard om geld aan te besteden.

Moeten we dan niets meer kopen? Nee natuurlijk niet. Sommige dingen heb je gewoon nodig en je wilt jezelf zo nu en dan ook wel eens trakteren op een leuk cadeautje. Maar je hebt niet eindeloos veel geld. De volgende keer dat je weer iets wil kopen, vraag jezelf dan af of er ervaringen zijn waar je je geld liever aan zou willen besteden.

Meer lezen over geld?

• Hoe belangrijk is geld? (en maakt het nou wel of niet gelukkig)
• 9 tips om het milieu te helpen én geld te besparen
• Money talks! Zo voorkom je ruzie over geld in je relatie