Bo Schumacher Spiritualiteit 10 jan 2017, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Hoe je je Dosha’s in balans kunt brengen (de niet zweverige uitleg)

Als je in een drukke stad als Amsterdam woont waar je ontzettend veel impulsen krijgt kunnen je dosha’s uit balans raken. Je watte?
Tijdens mijn werk als Orthomoleculair Diëtist krijg ik steeds vaker vragen over Ayurveda. Om eerlijk te zijn wist ik hier niets vanaf, behalve iets over ‘3 Dosha’s?’. Ik vond het eigenlijk te zweverig. Maar het werd tijd mij te verdiepen in Ayurveda en dus heb ik kort geleden een cursus in Ayurvedic Nutrition gevolgd. Ontzettend interessant dat deze oudste geneeswijze van de wereld, afkomstig uit India, nog steeds van toepassing is.

Even een stukje introductie. Ayurveda betekent letterlijk: ’de wetenschap van het leven’. Er wordt in Ayurveda vanuit gegaan dat ziekte ontstaat in de geest. Geeft iemand geen gehoor aan een ‘dis-ease’ in de geest – een dis-balans – dan ontstaat er ziekte in het lichaam. Dit kan een proces van tientallen jaren zijn.

Dosha’s: 3 typen mens

In Ayurveda wordt een onderscheid gemaakt tussen 3 typen mens, 3 constituties (ook wel Dosha’s genoemd): Vata, Pitta en Kapha. Je wordt geboren als een bepaald type, bijvoorbeeld Pitta-type, maar je kunt ook een combinatie van de Dosha’s zijn. Jouw eigen constitutie wordt Prakruti genoemd.

Dit vind je misschien ook interessant: Leven volgens de Ayurvedische klok: zo doe je dat

Wanneer jouw constitutie uit balans wordt gehaald, door bijvoorbeeld stress, een relatie of vriendschap die niet goed gaat, roken, alcohol, verdriet, onzekerheid, jaloezie, te zout en te vet eten, te weinig bewegen (you get the picture) dan ontstaat er na een tijd een disbalans. Als dit te lang aanhoudt ontstaat er een dis-ease, genaamd Vikruti, je verworven constitutie. Hoe langer je wacht met jezelf weer in balans te brengen hoe lastiger het is om van je dis-ease af te komen

Een mini-uitleg over de 3 Dosha’s

1ste Dosha: Vata

De elementen die bij Vata horen zijn lucht en ether. Deze types zijn (meestal) slank, creatief, maken zich snel zorgen, zijn lichte slapers en hebben vaak last van een droge huid. Zoals de elementen al aangeven: deze types zijn erg wispelturig en ‘up in the air’.

2de Dosha: Pitta

De elementen die bij Pitta horen zijn vuur en water. Pitta-types hebben over het algemeen een snelle spijsvertering (hoge verbranding) en hebben een goede focus of concentratie. Deze types zijn vaak letterlijk warm en heet en kunnen zeer competitief en gepassioneerd zijn. De lichaamsbouw van pitta-types is vaak normaal tot slank en ze kunnen last hebben van een rode of pukkelige huid.

3de Dosha: Kapha

Water en aarde element behoren tot de Kapha-types. Deze elementen geven aan dat Kapha-types stabiel zijn, geduldig, geaard. Zij hebben over het algemeen een stevige lichaamsbouw, zijn zeer krachtig, komen eerder snel aan, leren langzaam maar onthouden de informatie uiteindelijk heel lang. Uiterlijke kenmerken zijn dik haar, dikke lippen en grote ogen.

Impulsen van een drukke stad

Leven in de stad zorgt ervoor dat je ten eerste meer in je hoofd gaat zitten, waardoor je Vata (piekeren; doe ik het wel goed?) uit balans raakt. Ten tweede zorgt het snelle leven, sociale druk en wekelijkse feestjes ervoor dat je Pitta (oververhit) uit balans raakt.

Must read: 4 makkelijke manieren om jezelf te beschermen als HSP

Ben jij een Kapha-type, dan kan dit ervoor zorgen dat je te zwaar wordt, aangezien Kapha-types voeding grijpen als emotionele fix. Ben jij een Pitta-type dan kan je sneller ‘overstresst’ raken en nog drukker worden dan dat je al bent. Ayurveda gaat er vanuit dat je goed naar jezelf moet luisteren.

Het is dan ook belangrijk jezelf goed te kennen en signalen te herkennen die je lichaam aangeeft.

Voeding wordt in Ayurveda gezien als geneeswijze, of ter preventie van. Enkele tips per type:

• Vata: deze types hebben bijvoorbeeld vaak last van droge huid. Dit moet ‘gesmeerd’ worden, deze types hebben dan ook baat bij het eten van olie, boter en ghee (gezonde vetten). Ook warm eten kan helpen Vata meer in balans te brengen. Te droog, licht en te luchtig eten, zoals crackers en rijstwafels maakt ze vaak ‘droger’.
• Pitta: ben je een Pitta-type, heb je teveel stress en een rode huid? Dan helpen verkoelende producten zoals yoghurt (liefst rauwe yoghurt/melk), komkommer en fruit. Probeer zo min mogelijk pittig te eten. Junkfood werkt ook Pitta verhogend.
• Kapha: zijn over het algemeen zwaardere types. Let er dan ook op dat je niet te ‘zwaar’ eet, zoals te vet en te grote hoeveelheden. Ook teveel zout kan ervoor zorgen dat je vocht vasthoudt. Probeer ‘licht’ te eten, twee tot drie keer per dag, niet teveel en voeg kruiden toe die je spijsvertering stimuleren zoals gember en geelwortel.

Als ik Ayurveda vergelijk met mijn huidige studie, Klinische-Psycho-Neuro-Immunologie, dan zijn er een aantal gelijkenissen:

1. Laat zo veel mogelijk tijd tussen de maaltijden in zitten. Nuttig twee tot drie keer per dag een maaltijd (dus geen tussendoortjes) om je lichaam rust te geven.
2. Gebruik kruiden, bijvoorbeeld gember, kurkuma, zwarte peper, peterselie en koriander. Dit zorgt voor een betere spijsvertering.
3. Ieder mens heeft andere behoeftes, probeer zo goed mogelijk naar je lichaam te luisteren wat het nodig heeft.
4. Meer sporten is goed voor je, zoals yoga of wandelen. Ga op zoek naar een sport die jij fijn vindt en kan volhouden.

Ayurveda is een jarenlange studie maar dit zijn kleine stappen die we kunnen maken om ons drukke leven meer in balans te brengen volgens deze prachtig oude geneeswijze.

Bo Schumacher is Dietist en Orthomoleculair Therapeut. Zij heeft een praktijk in Amsterdam waar zij mensen behandelt met klachten als: burn-out, darmziekten/klachten, gewrichtsklachten, depressie, eetstoornissen, diabetes, acne en andere chronische klachten. Maar ook mensen die bewust leven en dit willen ‘finetunen’. Onlangs heeft zij een cursus Ayurvedic Nutrition afgerond. Op dit moment studeert zij Klinische Psycho-Neuro-Immunologie en werkt zij, naast haar praktijk, part-time bij Delight Yoga.
Om een afspraak te maken bij Bo kun je haar een mailtje sturen.

Meer lezen over Ayurveda

• Waarom een dagelijkse routine zo belangrijk is volgens Ayurveda
• Zo leer je eten volgens je metabolsime (aldus Ayurveda, de oudste Indiase geneeswijze)
• Ayurveda: welke invloed hebben de seizoenen op de 3 types (dosha’s)?