Sophie Borghouts Betere wereld 19 feb 2020, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Biologisch, fair trade of lokaal. Wanneer maak je de juiste keuzes?

Scott Webb/Unsplash

Je wilt het graag goed doen en je goed voelen, dus volg je de trends opvoedingsgebied. Maar heb je net je wekelijkse aardappelen en pasta vervangen door quinoa, kom je erachter dat dit de boeren in Bolivia dupeert. En eet je braaf een biologische banaan, ontdek je dat die helemaal uit Zuid-Amerika hierheen gescheept wordt en dus helemaal niet zo duurzaam is. Hoe maak je nou de juiste keuzes? Voor je eigen gezondheid, maar ook voor de gezondheid van de wereld om ons heen?

Biologisch en fair trade

Wat je in ieder geval niet wilt is allerlei chemische bestrijdingsmiddelen en onnatuurlijke toevoegingen binnen krijgen. Daarom is de keus voor biologische producten vaak een veilige. De term biologisch is wettelijk beschermd, dus je weet in ieder geval dat producten met een biologisch keurmerk voldoen aan bepaalde criteria.

Dit betekent overigens niet dat producten zonder biologisch keurmerk niet net zo, of misschien zelfs wel meer biologisch zijn dan producten zonder keurmerk.

Naast het belang van goede kwaliteit voor jezelf is het bij een keuze voor bepaalde producten ook belangrijk om je bewust te zijn van de impact op het milieu en het welzijn van de lokale producent. Van producten die van Nederlandse bodem komen weet je in ieder geval dat ze geen lange weg hebben hoeven afleggen, en vaak is ook wel te achterhalen in wat voor omstandigheden het product tot stand is gekomen.

Luistertip: Bedrock Talks: de nieuwe podcast over voedingstrends en voeding als medicijn staat nú online

Producten die van ver komen

Maar er zijn natuurlijk ook veel gezonde en lekkere levensmiddelen die niet in Nederland worden verbouwd en dus van verder moeten komen. Denk bijvoorbeeld aan bananen, koffiebonen, cacao en rijst.

Voor deze producten is het veel lastiger om te achterhalen hoe ze precies worden verbouwd en wat de consequenties zijn voor het milieu en welzijn van de lokale boeren. Let daarom bij het kopen van dit soort producten op duurzaamheidskeurmerken als Fairtrade en Rainforest Alliance.

Quinoa, koffie en cacao

De populariteit van quinoa is de afgelopen jaren enorm toegenomen. Het jaar 2013 werd door de VN zelfs uitgeroepen tot het jaar van de quinoa. Het bevat namelijk bijzonder veel voedingsstoffen, gedijt in moeilijke omstandigheden én het is de enige plant die alle essentiële aminozuren en vitaminen bevat.

Maar tegelijkertijd dreigt de lokale bevolking ten onder te gaan aan het succes van hun eeuwenoude en supergezonde product. De vraag is zo snel gestegen dat de oogst onder hun handen vandaan wordt weggekocht. Opeens is het product onderdeel van een geglobaliseerde voedselmarkt.

Lees ook: Dit is wat jouw sojamelk te maken heeft met de bosbranden in de Amazone

Lokale boeren profiteren hier mondjesmaat van, maar voor de lokale bevolking blijft er nauwelijks betaalbare quinoa meer over. Om nog maar te zwijgen over het negatieve impact op het milieu.

Lonen en arbeidsomstandigheden

Ook koffie en cacao zijn producten die van ver komen. Lonen en arbeidsomstandigheden van de boeren en arbeiders komen vaak niet in de buurt van de prijzen die wij er in het westen voor betalen.

Door fair trade producten te kopen, kies je er echt voor om benadeelde producenten uit het Zuiden de kans te geven zich op een duurzame manier te ontwikkelen. En ook het milieu profiteert ervan. Fair trade bevordert het behoud van de natuur. Genetisch gemodificeerde organismen zijn verboden en er wordt zo efficiënt mogelijk met water om gegaan.

Koffie is het bekendste fair trade product, maar er zijn nog zo veel meer producten. Van bananen, kruiden en honing tot thee, wijn, bloemen en katoen. Voor een volledig overzicht van de fair trade producten die in Nederland worden verkocht is de website van Max Havelaar een goede informatiebron.

Lokaal en seizoensgebonden

Door de groeiende vraag naar biologische producten is het zogenaamde ‘greenwashing’ fenomeen ontstaan in de levensmiddelenindustrie. Dit is het zich groener of maatschappelijk verantwoorder voordoen dan een bedrijf of organisatie daadwerkelijk is.

Termen als natuurlijke ingrediënten, puur, eerlijk en ambachtelijk worden te pas en te onpas gebruikt waardoor je als consument, vaak bewust, op het verkeerde been wordt gezet. Om deze reden is het belangrijk om te weten welke keurmerken waar voor staan.

Toch is het ook belangrijk om je niet alleen maar te laten leiden door keurmerken. Zo kost het hebben van een keurmerk veel geld waardoor kleine boeren er vaak voor kiezen om hier vanaf te zien. Om deze reden kiest de winkelketen Marqt er bijvoorbeeld voor om naast biologische producten ook veel lokale producten te verkopen. Zij vinden de persoonlijke relatie die zij met hun boeren hebben belangrijker dan het hebben van een keurmerk. En er zijn volgens Marqt genoeg producenten die geen keurmerk hebben, maar van wie zij weten dat hun producten volledig deugen en soms zelfs verder gaan dan de biologische standaard.

Dan is het als laatste ook nog aan te raden om zoveel mogelijk seizoensgebonden te eten. Naast dat het gezonder is (lokaal gekweekte groenten belanden veel sneller op je bord en zijn dus veel verser en bevatten veel meer voedingsstoffen en nutriënten dan degenen die een lange reis hebben moeten afleggen), is het ook nog eens veel beter voor het milieu.

Wees je bewust van de herkomst van een product

Er komt dus nog heel wat bij kijken als je de beste keuzes wilt maken voor jezelf, voor het milieu en het welzijn van anderen. Belangrijk is vooral om je bewust te zijn van de herkomst van een product. Keurmerken zijn hierbij een handig hulpmiddel, maar hoeven niet altijd leidend te zijn.

Bedenk voor jezelf wat jij belangrijk vindt en waar jij op jouw manier een verschil kunt maken. Door bewuste keuzes te maken heb je de kans om vanuit je eigen omgeving op een makkelijke manier een belangrijke bijdrage te leveren aan het welzijn van mensen die het minder goed hebben. En tegelijkertijd zal jij zelf ook profiteren van de kwaliteit van goede producten.