Tessa Ham Werk 28 jan 2020, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Kan je verslaafd zijn aan je werk? En hoe weet je wanneer je te ver gaat?

We vallen maar meteen met de deur in huis: ja, een werkverslaving bestaat. Juist als je gepassioneerd bent over wat je doet, kan het verleidelijk zijn om er constant mee bezig te zijn. En dan bestaan er ook nog eens smartphones, die het zelfs nog makkelijker maken om ‘nog even je mail te checken’.

Kortom: het is vandaag de dag enorm makkelijk om verslaafd te raken aan werken. Maar hoe weet je nou of jij te ver doorschiet?

Werkverslaving

Gabrielle Bernstein, schrijfster van onder andere ‘The Universe Has Your Back’, vertelt op Mind Body Green dat zij last heeft gehad van een ‘werkverslaving’. “Ik ben nu 14 jaar sober”, zegt ze. “Maar als ik eerlijk ben verwisselde ik de alcohol voor mijn werk.”

De oorzaak van haar verslavingen was een trauma. Eerst dronk ze om de pijn van het trauma te verlichten. Daarna hield ze zichzelf druk en afgeleid, zodat ze er niet aan hoefde te denken.

Lees ook: Adem in. Adem uit. Hoe je met ademhaling trauma’s en spanning kunt loslaten

Het duurde lang voordat Gabrielle ontdekte dat ze een werkverslaving had. In tegenstelling tot bij andere verslavingen, zoals haar alcoholverslaving, ondervond ze namelijk ook positieve effecten. Niet alleen had ze succes in haar werk, andere mensen complimenteerden haar er ook voor. Voor het werk zelf, maar ook voor de hoeveelheid werk die ze deed. “Je kan niet uit die loop komen, omdat iedereen denkt dat je het zó goed doet”, zegt ze.

Hoe kan je verslaafd raken?

Een werkverslaving begint geleidelijk, lezen we bij GGZ interventie. Je bent ambitieus, werkt hard en krijgt daardoor uiteindelijk ook succes, waar je een kick van krijgt. Net als met een trekje van een sigaret, maken je hersenen bij een klein succesje een stofje vrij. Dat voelt zo lekker, dat je het weer wil bereiken.

Tegelijkertijd word je door je omgeving geprezen. Je moeder zegt hoe trots ze wel niet op je is. Je krijgt een schouderklopje van je manager. En je vriendinnen vragen zich verzuchtend af hoe je het allemaal wel niet doet: “Wat knap zeg!”

Hard werken wordt verheerlijkt

We leven in een maatschappij waarin hard werken en overwerken worden verheerlijkt. Alhoewel onderzoek na onderzoek aantoont dat lange werkdagen niets doen voor je productiviteit en creativiteit, blijven de hardnekkige mythes bestaan. Dat komt voornamelijk omdat we de succesverhalen kennen van een kleine elite, de rijkste mensen ter wereld.

Lees ook: Minder werken maakt ons meer gefocust, creatiever én productiever

Bill Gates sliep in de begindagen van Microsoft wekenlang onder zijn bureau. Elon Musk werkt meer dan dat hij slaapt. En voormalig Yahoo-CEO Marissa Mayer werkte aan het begin van haar carrière wekelijks een nacht door en plande haar toiletbezoeken (!) om zo een 130-urige werkweek te kunnen maken.

Maar niet alleen de #hustle cultuur wordt verheerlijkt, ook in loondienst moet je 110 procent geven. De gemiddelde vacaturesite staat er vol mee: vacatures voor mensen die ‘geen 9 tot 5-mentaliteit hebben’ en ‘proactief zijn en veel doorzettingsvermogen hebben’.

Werk hoort bij onze identiteit

Onze maatschappij is volledig op werk gericht. Werk je te veel en te hard? Dan word je in onze samenleving beloond met een ere-status. Het wordt niet erkend als verslaving. Vooral niet bij onze generatie, de millennials.

Lees ook: Relax. Je hoeft nergens in uit te blinken om tevreden te zijn met jezelf

We hebben geen werk, we zíjn ons werk. Het is goed dat we steeds meer werk doen waar we gepassioneerd over zijn, maar ook dan bestaat er een dunne lijn tussen een gezonde passie en verslaafd zijn aan je werk. Voor een generatie die lui en verwaand zou moeten zijn, zijn we wel erg geobsedeerd met succes en een geweldige carrière.

Tekenen dat je verslaafd bent

Een teken dat jij ook te ver doorschiet, kan zijn dat jij je schuldig voelt over elke activiteit die niet werkgerelateerd is. Als je een boek leest, dan is dit geen fictie, maar een boek waarmee je je persoonlijk ontwikkelt. Buiten je werktijden bezoek je netwerkborrels. Je doet liever een cursus die je verder brengt, dan dat je eens de tijd neemt om te tekenen of schilderen.

Natuurlijk is er niets mis met een cursus volgen, een netwerkborrel bezoeken of een zelfhulpboek lezen, in tegendeel. Maar zodra jij niets meer doet wat geen positieve effect op je carrière heeft, en je constant het gevoel hebt dat je nóg meer moet doen, dan moet je oppassen.

Ook als je onrustig wordt als je even niet je e-mail checkt en zelfs op vakantie alles op je werk nauwlettend in de gaten houdt, zal je eens eerlijk naar jezelf moeten kijken. Met hard werken is niets mis, maar wel als je mentale en fysieke gezondheid eronder gaat leiden.

In Japan is er zelfs een woord voor dood door overwerk: karoshi. In Nederland zal het gelukkig niet zover komen, maar een burn-out ligt wel op de loer. Zorg goed voor jezelf. Er is meer in het leven dan alleen studeren of werken. Vergeet niet te genieten.

Must read: Opgebrand, uitgeblust, angstaanvallen: dit is een burn-out